انتخاب هواکش مناسب اهمیت زیادی در کنترل کیفیت هوای محیط‌های صنعتی، کاهش آلاینده‌ها و بهبود راندمان کاری دارد. دو نوع رایج هواکش‌های صنعتی، هواکش یا اگزاست فن سقفی و هواکش دیواری هستند که هرکدام کاربردها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. در این مقاله، به بررسی تفاوت هواکش سقفی و دیواری در محیط‌های صنعتی می‌پردازیم.
هواکش سقفی صنعتی
۱. نحوه عملکرد
هواکش‌های سقفی در بالاترین نقطه ساختمان نصب شده و هوای گرم، آلوده و گازهای مضر را از محیط خارج می‌کنند. این نوع هواکش‌ها به دلیل جایگاه نصب خود، تأثیر زیادی در جریان هوای طبیعی و تخلیه هوای گرم دارند.
۲. مزایای هواکش سقفی
- ✅ حذف گرمای اضافی: از آنجا که هوای گرم به سمت بالا حرکت می‌کند، هواکش سقفی باعث تخلیه مؤثر گرمای محیط می‌شود.
- ✅ افزایش ایمنی: برای محیط‌هایی با گازهای قابل اشتعال، خروج گازها از طریق سقف خطر تجمع و انفجار را کاهش می‌دهد.
- ✅ صرفه‌جویی در فضا: نصب در سقف باعث می‌شود که فضای دیوارها برای سایر تجهیزات صنعتی آزاد بماند.
- ✅ مناسب برای تهویه یکنواخت: این نوع هواکش جریان هوای گسترده‌ای ایجاد می‌کند و مانع از تجمع آلاینده‌ها در نقاط مختلف محیط می‌شود.
۳. معایب هواکش سقفی
- ❌ نصب و نگهداری دشوارتر: به دلیل ارتفاع زیاد، دسترسی به هواکش‌های سقفی برای تعمیرات سخت‌تر است.
- ❌ محدودیت در عملکرد در هوای مرطوب: در محیط‌های شرجی، ممکن است نیاز به مدل‌های اگزاست فن ضد آب و ضد خوردگی باشد.
- ❌ وابستگی به ساختار سقف: برخی ساختمان‌ها قابلیت نصب هواکش‌های سقفی را ندارند.
هواکش دیواری صنعتی
۱. نحوه عملکرد
هواکش‌های دیواری روی دیوارهای جانبی نصب شده و هوای آلوده را مستقیماً از دیواره‌های محیط صنعتی خارج می‌کنند. این هواکش‌ها معمولاً برای محیط‌هایی که به تهویه سریع و متمرکز نیاز دارند، کاربرد دارند.
۲. مزایای هواکش دیواری
- ✅ نصب و نگهداری آسان‌تر: نصب در ارتفاع پایین‌تر باعث می‌شود تعمیر و سرویس دوره‌ای آسان‌تر انجام شود.
- ✅ خروج مستقیم آلودگی: مناسب برای محیط‌هایی که نیاز به دفع سریع دود، بخارات شیمیایی و گرد و غبار دارند.
- ✅ امکان تنظیم جهت مکش و دهش: می‌توان جهت جریان هوا را بر اساس نیاز تغییر داد.
- ✅ گزینه‌ای مناسب برای فضاهای کوچک: در محیط‌هایی که امکان نصب هواکش سقفی وجود ندارد، این مدل گزینه بهتری است.
۳. معایب هواکش دیواری
- ❌ فضای اشغالی روی دیوار: ممکن است نصب هواکش دیواری مانع از نصب سایر تجهیزات در کارگاه شود.
- ❌ کاهش تأثیر در تهویه کلی محیط: هواکش دیواری جریان هوا را فقط در ناحیه‌ای خاص کنترل می‌کند و ممکن است برای فضاهای بزرگ کافی نباشد.
- ❌ محدودیت در تخلیه گرمای بالا: از آنجا که هوای گرم به سمت سقف حرکت می‌کند، هواکش دیواری ممکن است در تخلیه گرمای انباشته‌شده کارایی کمتری داشته باشد.
مقایسه و تفاوت هواکش سقفی و دیواری
| ویژگی‌ها | هواکش سقفی | هواکش دیواری |
|---|---|---|
| محل نصب | سقف ساختمان | دیوار جانبی |
| نوع تهویه | تهویه یکنواخت کل محیط | تهویه سریع و متمرکز در یک ناحیه خاص |
| مناسب برای محیط‌های بزرگ | ✅ بله | ❌ خیر |
| مناسب برای تخلیه گرما | ✅ بله، تخلیه گرمای انباشته‌شده در سقف | ❌ خیر، عملکرد محدود در تخلیه گرما |
| نصب و نگهداری | ❌ دشوارتر | ✅ آسان‌تر |
| نیاز به فضای فیزیکی روی دیوار | ❌ ندارد | ✅ دارد |
| کاربرد در محیط‌های مرطوب و شرجی | ❌ نیاز به مدل ضد آب دارد | ✅ قابل استفاده در بسیاری از محیط‌ها |
| مناسب برای خروج آلودگی‌های شیمیایی | ❌ کمتر | ✅ بیشتر |
انتخاب مناسب بر اساس شرایط محیطی
چه زمانی از هواکش سقفی استفاده کنیم؟
- 🔹 در محیط‌هایی که تجمع گرمای زیادی دارند (مانند کارخانه‌های تولیدی و کارگاه‌های جوشکاری)
- 🔹 در فضاهای وسیع که نیاز به تهویه یکنواخت دارند
- 🔹 در محیط‌هایی که نمی‌خواهند فضای دیوارها را اشغال کنند
چه زمانی از هواکش دیواری استفاده کنیم؟
- 🔹 در محیط‌هایی که نیاز به تخلیه سریع دود، بخارات شیمیایی یا گرد و غبار دارند
- 🔹 در فضاهای کوچک که امکان نصب هواکش سقفی وجود ندارد
- 🔹 در محیط‌هایی که تعمیر و نگهداری مکرر هواکش ضروری است
جمع بندی تفاوت هواکش سقفی و دیواری
انتخاب بین هواکش سقفی و دیواری بستگی به نیازهای محیط صنعتی دارد. اگر هدف تخلیه گرما و تهویه یکنواخت باشد، هواکش سقفی انتخاب بهتری است. اما اگر تخلیه سریع آلودگی‌های موضعی در یک قسمت خاص مدنظر باشد، هواکش دیواری گزینه مناسب‌تری خواهد بود. همچنین، برای مناطق شرجی و دارای رطوبت بالا، انتخاب مدل‌های اگزاست فن ضد آب یا فن ضد اسید می‌تواند طول عمر تجهیزات را افزایش دهد.