اگر قصد خرید سیستم سرمایشی دارید و نمیدانید مصرف برق داکت اسپلیت بیشتر است یا کولر گازی، پاسخ کوتاه این است: مصرف برق به ظرفیت، طراحی کانال، کلاس انرژی، نحوه عایقکاری و شرایط کار بستگی دارد؛ داکت اسپلیت میتواند در برخی پروژهها کممصرفتر و در برخی دیگر پرمصرفتر باشد. ادامه این مطلب با بررسی فنی، مقایسه راندمان و نکات انتخاب، به شما کمک میکند تصمیم دقیقی بگیرید.
داکت اسپلیت و کولر گازی چگونه کار میکنند؟
هر دو دستگاه بر پایه سیکل تبرید تراکمی کار میکنند، اما تفاوت اصلی در نحوه توزیع هواست. کولر گازی اسپلیت هوای خنک را فقط به همان اتاق ارسال میکند، اما داکت اسپلیت از یک هواساز مرکزی و مجموعه کانال برای پخش هوا در چند فضا استفاده میکند. همین تفاوت، علت اصلی اختلاف در مصرف انرژی است و اینکه در بعضی شرایط به سمت داکت اسپلیت و هواساز میرویم و در برخی پروژهها کولر گازی بهصرفهتر است.
مقایسه راندمان واقعی در مصرف برق
برای اینکه بدانیم مصرف برق داکت اسپلیت بیشتر است یا کولر گازی باید راندمان فصلی، بار حرارتی هر فضا، و ساعات کارکرد بررسی شود. کولر گازی معمولاً فقط اتاق روشن را خنک میکند و در صورت خاموش بودن بخشهای دیگر، بار انرژی پایینی دارد. اما داکت اسپلیت بهطور طبیعی تمام فضاهای متصل به کانال را همزمان تغذیه میکند مگر اینکه سیستم زونبندی داشته باشد. بنابراین اگر طراحی درست نباشد، ممکن است انرژی بیشتری مصرف شود.
درعوض، اگر کانال کوتاه، عایقکاری دقیق و ظرفیت دستگاه درست انتخاب شود، داکت اسپلیت به دلیل حجم هوادهی بالا و کاهش تعداد یونیتهای مجزا، میتواند راندمان بهتری نسبت به چندین کولر گازی داشته باشد.
در همین راستا سایت Surrey Air در یکی از مقالات خود آورده است که:
سیستمهای کانالدار میتوانند با توزیع یکنواخت هوا در کل ساختمان، کارایی انرژی بیشتری ایجاد کنند، در حالیکه اسپلیتهای دیواری تنها یک اتاق را پوشش میدهند و در برخی شرایط مصرف برق بالاتری دارند.
این توضیح نشان میدهد انتخاب بین این دو سیستم فقط بر اساس توان کمپرسور نیست، بلکه به الگوی مصرف و طراحی نیز ارتباط مستقیم دارد.
مقایسه مصرف برق در موقعیتهای مختلف
| سناریو | نوع فضای مورد استفاده | وضعیت مصرف انرژی کولر گازی | وضعیت مصرف انرژی داکت اسپلیت | نتیجه احتمالی |
|---|---|---|---|---|
| آپارتمان ۱۰۰ متری | استفاده از ۲–۳ اتاق بهصورت جداگانه | مصرف کنترلشده به دلیل عملکرد مستقل | احتمال مصرف بالاتر بدون زونبندی | کولر گازی مقرونبهصرفهتر |
| واحد مسکونی یا اداری یکپارچه | تمام فضاها همزمان استفاده میشوند | نیاز به چند یونیت مجزا → مصرف بیشتر جمعی | توزیع یکنواخت، راندمان مناسب | داکت اسپلیت بهصرفهتر |
| فضای با سقف بلند | نیاز به ظرفیت بالا و چند یونیت | راندمان کمتر در فضاهای بزرگ | گردش بهتر هوا، کاهش بار حرارتی | داکت اسپلیت مناسبتر |
| مناطق بسیار گرم | کارکرد مداوم کمپرسور | مصرف بالا به دلیل چند دستگاه | ظرفیت بالا، استهلاک کمتر | داکت اسپلیت اقتصادیتر |
| پروژههای کوچک | ۱ یا ۲ اتاق | مصرف پایین و نقطهای | روشنبودن کل سیستم غیرکارآمد | کولر گازی برتری دارد |
این جدول کمک میکند در چند ثانیه متوجه شوید مصرف برق در شرایط مختلف چگونه تغییر میکند.
عوامل تأثیرگذار بر اختلاف مصرف انرژی
۱) ظرفیت دستگاه
اگر ظرفیت دقیق انتخاب نشود، هر دو سیستم افزایش مصرف خواهند داشت. کولر گازی کمظرفیت دائماً با کمپرسور روشن کار میکند و داکت اسپلیت پرظرفیت بیش از نیاز انرژی مصرف میکند.
۲) طول و کیفیت کانال
در داکت اسپلیت، طول زیاد کانال، عایقکاری نامناسب یا نشتی هوا باعث افزایش مصرف برق میشود. طراحی مهندسی کانال تأثیر مستقیم بر کاهش مصرف انرژی دارد.
۳) کنترل زونها
داکت اسپلیت بدون زونبندی، حتی اتاقهای بلااستفاده را نیز خنک میکند. اضافهکردن دمپرهای موتوری و ترموستاتهای مستقل، مصرف برق را به شکل چشمگیری کم میکند.
۴) کیفیت هوادهی و فیلتراسیون
بسیاری از کاربران فراموش میکنند که داکت اسپلیت علاوه بر سرمایش، میتواند بهبود کیفیت هوا را نیز فراهم کند. این موضوع گاهی باعث کاهش زمان کارکرد دستگاه میشود؛ زیرا در تهویه بهتر، نیاز به سرمایش بیش از حد کمتر است.
۵) کلاس انرژی کمپرسور
چه در کولر گازی و چه در داکت اسپلیت، انتخاب کمپرسور اینورتر کممصرف بزرگترین عامل صرفهجویی است.
بررسی رفتار مصرف انرژی در طول روز
در آپارتمانهای معمولی، کولر گازی فقط در اتاقهای پرمصرف روشن است و بخشهای دیگر خاموش میمانند، بنابراین مصرف برق نقطهای و کنترلپذیر است. اما در خانههای بزرگتر، کولرهای متعدد مصرف کل را بالا میبرند. در مقابل، داکت اسپلیت در یک فضای یکپارچه دقیقاً همان مقدار هوای موردنیاز را تأمین میکند و نیازی به چندین کمپرسور مجزا ندارد.
مقایسه از منظر هزینه نگهداری
- کولر گازی: شستوشوی فیلترها، سرویس گاز، و هزینه نصب کمتر است اما تعداد یونیتها در پروژههای بزرگ هزینه نگهداری را افزایش میدهد.
- داکت اسپلیت: تعداد قطعات کمتر، اما سرویس دورهای فنکوئل مرکزی و کانال اهمیت زیادی دارد.
در پروژههای بزرگ، هزینه نگهداری داکت اسپلیت معمولاً کمتر از مجموع هزینه نگهداری چند کولر گازی است.
ارتباط انتخاب سیستم با آسایش و کیفیت محیط
وقتی فقط به مصرف انرژی نگاه میکنیم، ممکن است همهچیز ساده بهنظر برسد؛ اما اگر آسایش حرارتی، صدای دستگاهها و یکنواختی سرمایش مهم باشد، داکت اسپلیت عملکرد متفاوتی ارائه میدهد. هوای یکنواخت، فیلتراسیون بهتر و امکان اتصال به هوماتومیشن باعث میشود محیطی آرامتر ایجاد شود.
سیستمهای مدرن داکت اسپلیت، مخصوصاً وقتی با انواع سیستم های تهویه مطبوع ترکیب میشوند، قابلیت کنترل دقیق دما و رطوبت را فراهم میکنند. این موضوع در خانههای بزرگ یا فضاهای اداری ارزشمند است.
انتخاب مناسب برای شما
برای اینکه تصمیم قطعی بگیرید، باید سه سؤال پایهای را مشخص کنید:
۱) فضای شما چند اتاق دارد و آیا همه آنها بهصورت همزمان استفاده میشوند؟
۲) اولویت شما مصرف انرژی، یکنواختی هوا یا هزینه اولیه است؟
۳) آیا امکان اجرای کانالکشی استاندارد وجود دارد؟
پاسخ این سؤالات معمولا مشخص میکند مصرف برق داکت اسپلیت بیشتر است یا کولر گازی و کدام سیستم از نظر اقتصادی و عملکردی برای شما مناسبتر است.