اگر هواساز شما در فصل سرد هنوز هوای خنک می‌دمد، کافی است حالت عملکرد دستگاه را از Cooling به Heating تغییر دهید. این کار از طریق ترموستات یا کنترلر دیجیتال انجام می‌شود. سپس شیر مسیر آب‌گرم یا المنت برقی کویل گرمایشی را باز کنید تا جریان حرارت برقرار شود. چند دقیقه بعد، دمای خروجی هوا باید گرم شود. فراموش نکنید فیلترها را تمیز کرده و از سلامت فن و کویل مطمئن شوید. در دستگاه‌های جدیدتر، این تغییر فصل ممکن است به‌صورت خودکار و از طریق سیستم هوشمند (BMS) انجام شود. با همین چند مرحله ساده، سرمایش به گرمایش هواساز تبدیل شده و دمای محیط به‌سرعت متعادل می‌شود.
اما این تغییر فصل چطور انجام می‌شود؟ چه نکاتی را باید هنگام این تنظیمات در نظر گرفت؟ و آیا همه هواسازها یکسان عمل می‌کنند؟ این مقاله دقیقاً برای پاسخ به همین سؤالات نوشته شده است.
چرا تبدیل سرمایش به گرمایش هواساز اهمیت دارد؟
در شرایطی که دمای هوا رو به کاهش می‌رود، استفاده از سیستم سرمایشی نه تنها غیرضروری بلکه گاه مضر نیز هست. اگر تغییر حالت هواساز به موقع انجام نشود:
- مصرف انرژی به‌طور غیرمنطقی افزایش پیدا می‌کند
- راحتی افراد حاضر در محیط کاهش می‌یابد
- سیستم تهویه ممکن است دچار استهلاک زودهنگام شود
در حقیقت، تنظیم درست فصل هواساز یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال مهم‌ترین اقدامات برای نگهداری از سیستم‌های HVAC در محیط‌های صنعتی است.
هواساز چگونه کار می‌کند؟
برای درک بهتر موضوع، ابتدا لازم است کمی با ساختار کلی هواساز آشنا شویم. هواساز (Air Handling Unit یا AHU) دستگاهی است که هوا را فیلتر، تنظیم دما و رطوبت کرده و به فضاهای مختلف توزیع می‌کند. بسته به فصل، می‌توان آن را در حالت سرمایشی یا گرمایشی تنظیم کرد.
اجزای اصلی هواساز:
- فن یا بلوور
- کویل‌های سرمایش و گرمایش (با آب یا مبرد)
- فیلترهای هوا
- دمپرهای تنظیم هوای تازه و برگشتی
- کنترلر دیجیتال یا پنل دستی
چه زمانی باید سرمایش را به گرمایش تبدیل کنیم؟
معمولاً در اواخر تابستان یا اوایل پاییز، بسته به منطقه جغرافیایی، باید تنظیمات هواساز برای تغییر فصل انجام شود. این زمان‌بندی بسته به نوع ساختمان، الگوی کاری و شرایط اقلیمی متفاوت است، اما یک قاعده کلی وجود دارد:
هر زمان میانگین دمای شبانه‌روز کمتر از ۱۸ درجه سانتی‌گراد شد، زمان خوبی برای تبدیل سرمایش به گرمایش است.
مراحل تبدیل سرمایش به گرمایش هواساز
در ادامه مراحل کلی تنظیم سیستم برای فصل سرد را مشاهده می‌کنید:
1. بررسی وضعیت فعلی سیستم
- مطمئن شوید سیستم در حالت خاموش است
- بررسی کنید که آخرین سرویس هواساز چه زمانی انجام شده است
- وضعیت کویل‌های سرمایش و گرمایش را بازبینی کنید
2. تغییر تنظیمات کنترلر
- وارد پنل دیجیتال یا ترموستات شوید
- حالت عملکرد را از Cooling به Heating تغییر دهید
- دمای مطلوب برای زمستان (مثلاً ۲۱ تا ۲۳ درجه) را تنظیم کنید
3. چک کردن کویل گرمایشی
- اگر سیستم شما دارای کویل آب‌گرم است، مسیر ورود آب باید باز باشد
- در صورت استفاده از کویل برقی، مصرف برق و سلامت ترمینال‌ها را بررسی کنید
- از عدم نشتی یا انسداد در کویل مطمئن شوید
4. تست نهایی سیستم
- سیستم را روشن کرده و عملکرد گرمایشی را تست کنید
- دمای خروجی هوا را اندازه‌گیری کرده و با تنظیمات مقایسه کنید
- مطمئن شوید فن‌ها و دمپرها به‌درستی عمل می‌کنند
مقایسه دو نوع سیستم گرمایش در هواسازها
| ویژگی‌ها | کویل آب‌گرم (Hot Water Coil) | کویل برقی (Electric Heater Coil) |
|---|---|---|
| منبع انرژی | دیگ آب‌گرم یا بویلر | برق |
| هزینه نصب اولیه | بیشتر | کمتر |
| هزینه مصرف انرژی | کمتر (نسبت به برق) | بیشتر |
| سرعت پاسخ‌دهی | معمولی | بالا |
| نیاز به نگهداری | بیشتر | کمتر |
نکات کلیدی در تغییر فصل هواساز
- قبل از هر اقدامی، دفترچه راهنمای دستگاه را مطالعه کنید
- از سرویس‌کار مجرب برای موارد حساس استفاده کنید
- فیلترهای هوا را تعویض یا تمیز کنید
- در هواسازهای دارای BMS (سیستم مدیریت هوشمند ساختمان)، تغییر فصل ممکن است خودکار انجام شود
راهنمای سریع برای اپراتورها (شماره‌گذاری شده)
1. آماده‌سازی برای زمستان
- خاموش کردن سیستم
- بررسی سلامت کلی قطعات
- تمیزکاری کویل‌ها و فیلترها
- تغییر تنظیمات به حالت گرمایش
- تست عملکرد و بازبینی نهایی
2. تنظیم دستی در دستگاه‌های فاقد کنترلر دیجیتال
- باز کردن درب پنل تنظیمات
- جابه‌جایی شیر سه‌راهه یا دمپر دستی
- تنظیم شیرهای ورودی آب‌گرم یا المنت برقی
- بستن پنل و تست عملکرد
تجربه‌ای از میدان عمل: چه زمانی بهتر است سیستم را بازطراحی کنید؟
یکی از مشتریان صنعتی ما در منطقه‌ای با زمستان سرد و تابستان نسبتاً گرم، سال‌ها از یک هواساز قدیمی با کویل آب‌گرم استفاده می‌کرد. اما با افزایش قیمت گاز و نیاز به پاسخ‌دهی سریع‌تر، تصمیم گرفتند سیستم را با یک کویل برقی و کنترلر هوشمند جایگزین کنند. نتیجه؟ مصرف انرژی ۱۵٪ کاهش یافت و رضایت کارکنان به‌شکل چشمگیری بالا رفت.
جمع‌بندی: چرا این کار را جدی بگیریم؟
تبدیل سرمایش به گرمایش هواساز اقدامی ساده اما حیاتی برای سلامت سیستم تهویه و آسایش فضای داخلی است. اگر به‌درستی انجام نشود، نه‌تنها انرژی هدر می‌رود بلکه ممکن است هزینه‌های تعمیرات یا شکایات کاربران افزایش یابد. پس به‌جای نادیده گرفتن این فرآیند فصلی، آن را به‌عنوان بخشی از نگهداری منظم سیستم‌های تهویه در نظر بگیرید.
نظر شما چیست؟
آیا تا به حال تجربه تنظیم فصلی هواساز را داشته‌اید؟ در صورت تمایل، تجربیات یا سؤالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید؛ خوشحال می‌شویم پاسخ دهیم.
سلام ممنون بابت توضیحاتت! من همیشه فکر می‌کردم تنظیم هواساز کار سختیه. به نظرت خودمون می‌تونیم این تبدیل سرمایش به گرمایش رو انجام بدیم یا حتما باید تعمیرکار بیاد؟ اگه ابزار خاصی هم نیاز داره لطفاً بگو.
سلام
خوشحالم براتون مفید بوده. در بیشتر هواسازها تبدیل سرمایش به گرمایش خیلی پیچیده نیست و اگر دستگاهتون کنترلر دیجیتال یا ترموستات داشته باشه، معمولاً فقط با تغییر حالت از Cooling به Heating و تنظیم دما انجام میشه. برای این کار ابزار خاصی نیاز ندارید.
ولی چند نکته مهم هست:
فیلترها و کویل‌ها رو قبل از تغییر حتماً تمیز یا چک کنید.
اگر هواساز شما کویل آب‌گرم داره، باید مطمئن بشید مسیر آب باز باشه (گاهی نیاز به باز و بسته کردن شیرها هست).
در مدل‌های قدیمی‌تر یا دستگاه‌هایی که تنظیم دستی دارن، ممکنه لازم باشه دمپر یا شیر سه‌راهه رو جابه‌جا کنید. اینجا کمی تجربه لازم داره.
پیشنهاد من: اگر دستگاهتون جدید و دیجیتاله، خودتون به‌راحتی می‌تونید این کار رو انجام بدید. ولی اگر مدل قدیمی یا صنعتی سنگین هست، بهتره یک بار از تعمیرکار کمک بگیرید تا روش درست رو یاد بگیرید و بعد دفعات بعدی خودتون انجام بدید.
سلام، تازه فهمیدم چطور هواساز رو از حالت سرمایش به گرمایش تغییر بدم. به نظرتون قبل از این کار باید فیلترها و کانال‌هارو عوض کنیم یا فقط تنظیم ترموستات کافیه؟ ممنون میشم تجربه‌تون رو بگید، پیشاپیش سپاس از پاسخگویی
سلام جناب فرهمند. معمولاً برای تغییر حالت سرمایش به گرمایش فقط تنظیم ترموستات کافیه.
ولی اگه مدت زیادی از سرویس هواساز گذشته، بهتره فیلترها رو تمیز یا تعویض کنید تا هم راندمان بالا بره و هم هوای تمیزتری داشته باشید. کانال‌ها رو هم فقط در صورتی لازم میشه بررسی یا تمیز کنید که گرد و خاک یا گرفتگی داشته باشن.